Nasza Fundacja na co dzień angażuje się w zdrowotne kampanie edukacyjne. Właśnie rozpoczęliśmy publikację cyklu postów na naszym profilu na FB dotyczących astmy oskrzelowej. Dlaczego taki temat? Astma oskrzelowa to najczęściej występująca choroba przewlekła układu oddechowego. W Polsce choruje na nią ponad 4 miliony osób, zarówno dorośli, jak i dzieci, ale tylko ok. 2 mln pacjentów wie o swojej chorobie i jest aktywnie leczonych. Pozostali nie mają rozpoznania choroby.
Ważne, aby wiedzieć jakie są objawy astmy i zgłosić się do lekarza, jak tylko zaobserwujemy u siebie niepokojące objawy. Odpowiednio leczona astma pozwala prowadzić normalne, aktywne życie.
Astma to choroba zapalna, która objawia się świstami słyszalnymi przy oddychaniu, dusznością, kaszlem, uciskiem w klatce piersiowej. Przyczyny powstawania astmy to przede wszystkim mechanizmy zapalne, mechanizmy alergiczno-immunologiczne, infekcje wirusowe i bakteryjne, stres, reakcje alergiczne na kontakt z niektórymi substancjami. Niektórzy pacjenci mają predyspozycje genetyczne do rozwinięcia astmy oskrzelowej.
W Polsce jedynie 30% pacjentów ma dobrze kontrolowaną astmę oskrzelową (niezależnie od stopnia ciężkości). To znaczy, że leczenie jest ustawione optymalnie i nie mają oni objawów. Niestety aż u 70% pacjentów kontrola astmy nie jest wystarczająca lub nie ma jej wcale.
Podstawowym celem leczenia astmy jest opanowanie przyczyn choroby, czyli czynnika zapalnego, a nie objawów choroby, czyli skurczu oskrzeli. Dlatego podstawą leczenia astmy jest stosowanie leków przeciwzapalnych, a więc wziewnych kortykosteroidów. Sporadycznie pacjenci mogą korzystać z krótko działających leków rozszerzających oskrzela, a w bardziej zaawansowanej astmie stosuje się również długo działające leki rozszerzające oskrzela. Ale wtedy są one stosowane łącznie z wziewnymi glikokortykosteroidami, a nie jako monoterapia.
Właściwie kontrolowana astma nie powinna dawać żadnych objawów, a więc pacjent nie powinien mieć napadów duszności, kaszlu, świstów w klatce piersiowej, duszności nocnych. Pacjenci z dobrze kontrolowaną astmą mogą sporadycznie korzystać z leków doraźnie rozszerzających oskrzela (beta 2-mimetyków krótko działających SABA). Dopuszczalne zużycie tych leków w ciągu roku to mniej niż 3 opakowania.
Niestety wielu pacjentów przestaje stosować się do zaleceń lekarskich i zaprzestaje stosowania leków, gdy choroba nie daje objawów, bo uważają, że leczenie nie jest już potrzebne. A przecież choroba nie daje objawów właśnie dlatego, że leki są przyjmowane regularnie.
Są różne stopnie ciężkości astmy:
ASTMA 1. STOPNIA – to taka, w której objawy, a więc duszność, świsty w klatce piersiowej, kaszel występują mniej niż 1 raz w tygodniu, a objawy nocne mniej niż 2 razy w miesiącu. Objawy te nie wpływają na codzienną aktywność chorego. W badaniach szczytowy przepływ wydechowy (PEF) jest większy niż 80% normy. Wtedy stosuje się krótko działające leki rozszerzające oskrzela w razie potrzeby.
ASTMA 2. STOPNIA – o astmie 2. stopnia mówimy wtedy, gdy objawy pojawiają się częściej niż raz w tygodniu, ale nie codziennie, objawy nocne pojawiają się częściej niż 2 razy w miesiącu i ograniczają one nieznacznie aktywność chorego. W badaniach szczytowy przepływ wydechowy (PEF) jest nieco mniejszy niż 80% normy. Wtedy stosuje się wziewne kortykosteroidy w niskich dawkach.
ASTMA 3. STOPNIA – to taka, kiedy pacjenci mają codzienne objawy choroby – duszność, świsty podczas oddychania, kaszel, ucisk w klatce piersiowej. Objawy nocne pojawiają się częściej niż 1 raz w tygodniu. Ciężkość choroby ogranicza aktywność chorego. W badaniach wartość szczytowego przepływu wydechowego PEF jest w granicach 60-80% normy. Podstawą leczenia 3. stopnia astmy jest glikokortykosteroid wziewny i dodatkowo długo działający lek rozszerzający oskrzela.
ASTMA 4.-5. STOPNIA – to najcięższa postać astmy. Na szczęście występuje najrzadziej, ale jest obarczona najpoważniejszymi powikłaniami i najgorszym rokowaniem. Objawy występują u pacjentów właściwie w sposób ciągły, również w nocy. Codzienna aktywność chorego jest skrajnie ograniczona – może mieć trudności nawet z pokonaniem kilkuset metrów. Czynność płuc mierzona w badaniu spirometrycznym jest mniejsza niż 60% normy (PEF). Do niedawna leczenie ciężkiej astmy polegało na podawaniu dużych dawek sterydów wziewnych, a także długodziałających beta 2-mimetyków rozszerzających oskrzela. Obecnie standardem powinno być leczenie biologiczne, które pozwala znacznie ograniczyć podawanie innych leków w tym sterydów doustnych.
Do leczenia astmy zarejestrowano niedawno lek będący połączeniem 3 leków wziewnych w jednym inhalatorze: LABA – długo działającego beta-2-mimetyku, LAMA – długo działającego cholinolityku i wGKS – wziewnego glikokortykosteroidu. Terapia trójskładnikowa jest podawana w postaci pojedynczego wziewu 1 raz na dobę z jednego inhalatora, co jest ogromnym ułatwieniem dla pacjentów. Lekarze i pacjenci mają nadzieję, że te innowacyjne terapie wkrótce będą refundowane i dostępne dla cierpiących na astmę ciężką.